Bukrebyu - Banaag at Sikat ni Lope K. Santos

Bukrebyu: BANAAG AT SIKAT ni Lope K. Santos
Maikling sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Nabili ko nitong Hulyo 26, 2019 ng hapon ang aklat na "Banaag at Sikat" ni Ka Lope K. Santos sa Popular Bookstore sa halagang P295.00. Ito ang ikalawa kong pagbili ng aklat na ito, pagkat naiwala ko o marahil ay nasa hiraman, na di ko na matandaan, ang una kong aklat na nabili ko noong Hulyo 4, 2008, sa halagang P250.00. (Natatandaan ko ang petsang iyon pagkat naisalaysay ko na ito sa isa pang artikulo.)

Ang Banaag at Sikat ang kauna-unahang nobelang sosyalista sa ating bansa. Isinulat niya ito ng serye sa pahayagang Muling Pagsilang noong 1904-05 at nalathala naman bilang ganap na aklat noong 1906. Ayon kay LKS, "Ang unang pagkalimbag nitong Banaag at Sikat ay noong 1906. May dalawang taong sinulat ko araw-araw at inilathala sa pahayagang Muling Pagsilang, at nang matipon na at mabuo, ay ibinigay ko sa imprenta McCullough, at doon nga ginawa ang paglilimbag."

Binubuo ng 588 pahina ang kabuuan ng aklat, at 547 pahina nito ay ang buong nobela. May siyam na pahinang pagsusuri sa nobela si Efren R. Abueg, kilalang nobelista rin at bahagi ng grupong Agos sa Disyerto. Pitong pahina ang inialay naman bilang paunang salita sa paraang Paunawa ang sinulat ni G. Macario Adriatico na may petsang Disyembre 1906. Sa huling bahagi ng aklat ay nakapagsulat ng sanaysay si LKS na may petsang Abril 1959, sa gulang na 80 taon.

Nais kong sipiin ang isang talata sa Banaag at Sikat, p. 42:

-- Hindi po ako -- anya -- ang una-una lamang nakapagsabi ng ganyan, kundi ang pantas na si Goethe, nang isulat niya ang sagutan ng isang maestro at isang alumno, tungkol sa buong pinagmulan at kasaysayan ng yaman o pag-aari.

Itinanong daw ng NAGTUTURO: -- "Turan mo, saan galing ang kayamanan ng iyong ama?" -- "Sa ama po ng aking ama," itinugon daw naman ng NAG-AARAL. -- At ang sa ama ng iyong ama?" -- "Sa ama ng ama ng aking ama." -- "At sa ama ng ama ng iyong ama?" -- "Ninakaw po."...

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), p. 15, isyu ng Agosto 1-15, 2019

Mga Komento

Mag-post ng isang Komento

Mga sikat na post sa blog na ito

Kwento: Minsan, sa isang demolisyon

Imahe
MINSAN, SA ISANG DEMOLISYON Maikling kwento ni Greg Bituin Jr. Nakatunganga siya sa kawalan. Dumating siyang giba na ang kanilang tahanan. Wala nang tirahan ang kanyang pamilya. Ang kanyang bunso'y iyak ng iyak dahil marahil sa lamig ng gabi. Ang langit na ang kanilang kisame. Kanina, nasa trabaho siya. Nakatutok maghapon sa makina. Walang obertaym kaya maagang nakalabas. Subalit nagyaya pa ang isang kasamahan. Tigalawang bote ng beer muna bago umuwi. Pagdating sa inuuwian, nag-iiyakan, nagsisigawan, malalakas na boses ang kanyang nadatnan. Habang ang iba'y muli namang itinatayo ang kanilang nagibang barungbarong. Nagbabakasakaling maibalik ang buhay na nawala sa buong maghapon. Inilagay niya sa pinggan ang binili niyang pansit upang pagsaluhan nilang mag-anak. Habang kanyang iniisip, anong kinabukasan mayroon ang kanyang mga anak sa lugar na iyon? Kailangan na ba nilang lumipat at ialis ang kanyang pamilya roon? Magiging makasarili siya kung iyon ang gagaw
Magbasa nang higit pa

Aba'y igalang ang kababaihan, kahit sa dyip

Imahe
aba'y igalang ang kababaihan, kahit sa dyip sila'y simbolo ng ating ina, dapat maisip huwag babastusin sa salita, kahit gahanip at huwag tingnang mababang uri, dapat malirip kahit sa karatula sa dyip, dapat may respeto dahil mga babae ang kalahati ng mundo maling-maling sa karatula'y nakasulat ito: "kahit anong ganda mo, driver lang ang katapat mo!" macho ba ang pakiramdam mo pag iyong sinabi? na parang kaya mong kunin kahit sinong babae? "basta driver, sweet lover", matagal nang pasakalye sa dyip, ngunit respetuhin sinumang binibini sa loob man ng dyip, igalang ang kababaihan huwag mo silang ituring na parausan lamang tulad ng iyong mahal na ina'y dapat igalang sila'y tao ring tulad mong may puri't katauhan - gregbituinjr.
Magbasa nang higit pa

Marami nang namatay sa sakit, di sa gutom

Imahe
Marami nang namatay sa sakit, di sa gutom marami nang sa COVID ay namatay nang tuluyan namatay sa gutom ay wala pang nabalitaan dahil ba likas sa taong gumawa ng paraan upang pamilya'y di magutom, may laman ang tiyan may namatay dahil binaril ng mga halimaw nagprotesta dahil sa gutom, ito ang malinaw tagtuyot sa Kidapawan, walang ani, malinaw at sila'y binaril, tatlong magsasaka'y pumanaw gayong lehitimo naman ang panawagan nila ngunit iba ang COVID na tao'y na-kwarantina walang sakit, walang ring trabaho, may paraan pa laban sa gutom, bayanihan ang mga pamilya wala pang namamatay sa gutom, kahit pa dukha dahil likas sa taong may paraang ginagawa subalit sa COVID, baka di sila makawala nananalasang sakit na ito'y nakakahawa frontliners na doktor, nars, kayrami nilang namatay upang sagipin nila sa sakit ang ibang buhay sa mga frontliner, taos-puso pong pagpupugay salamat! nawa'y di kayo magkasakit! mabuhay! - gregbituinjr.
Magbasa nang higit pa